Zonder enige vorm van plankenkoorts
betreedt Jan Smit – als lid van het koor De Zangertjes van Volendam – op
tienjarige leeftijd in Volendamse klederdracht het podium om met BZN-zangeres
Carola Smit het duet ‘Mama’ te zingen. Een half jaar later staat zijn naam in
het Guinness Book of Records. Na The Beatles en Procol Harum is Jantje Smit de
eerste Nederlander en jongste artiest ooit die op nummer één binnenkomt in de
Top 40, met ‘Ik zing dit lied voor jou alleen'.
De mannen
van BZN (Jan Keizer, Jan Tuyp en Jack Veerman) creëren meerdere succesvolle liedjes en krijgen met Jantje, dankzij
manager Jaap Buijs, voet aan de grond in Duitsland. De mogelijkheid van de markt van de Schlager-muziek wordt
vooral uitgeprobeerd omdat Jan in eigen
land vanwege de arbeidsregelgeving slechts enkele keren per jaar mag optreden.
Bij de oosterburen is geen leeftijdsgrens,
wint hij de ene na de andere liedjesshow en verovert zelfs, aan de zijde van Oostenrijker Oswald Sattler,
de meest prestigieuze muziekprijs: de Grand Prix der Volksmusik, met ‘Ich zeig dir die Berge’. Als tiener
verblijft de Volendamse artiest het grootste gedeelte
van het jaar in Duitsland, waardoor ‘der Lausbub’ (de deugniet) vanwege
langdurige tournees in het
buitenland al jong het leven van scholier vaarwel zegt. Het levert hem in 2001
de Exportprijs op, als best verkocht
Nederlands product in het buitenland.
Er wordt
nog een kort uitstapje gemaakt naar Zuid-Afrika en als kersvers ambassadeur van
SOS Kinderdorpen bezoekt Jantje onder meer Thailand. Na miljoenen kilometers
per auto, vliegtuig en helikopter tussen Nederland, Duitsland, Oostenrijk,
Zwitserland en Noord-Italië wordt op zeventienjarige leeftijd ietwat van koers
veranderd. Met nieuwe liedjesschrijvers (zijn dorpsgenoten Cees Tol &
Thomas Tol) wordt in eigen land aan een nieuwe start gewerkt. Daarnaast slaat
de zanger zelf aan het schrijven, samen met zijn maatje Simon Keizer, die later
zal doorbreken met Nick & Simon. In 2004 is het momentum daar. Tijdens één
van de vele optredens op een Piratenfestijn adviseert zanger Jannes zijn
Volendamse collega om ‘Als de nacht verdwijnt’ in te starten. Het betreffende
liedje staat niet op de meegebrachte tape, maar blijkt in de betreffende regio
razend populair. Inderdaad, als Jan de eerste woorden zingt, gaat het dak er
af. Zijn aanwezigheid bij presentatrice Bridget Maasland tijdens diens tv-programma
‘Bridget’s Triangle’ blijkt evenzeer verfrissend te werken. Jantje is Jan
geworden en met zijn eigen realitysoap ‘Gewoon Jan Smit’, groeit hij uit tot
een nationale knuffelbeer. Die het Nederlandstalige lied nieuw leven inblaast.
‘Gewoon Jan Smit’ wint in 2005 zelfs de Televizier Ring. Het aantal nummer één
hits neemt toe, een Edison en Gouden Harp worden zijn deel en hij schittert in
onderbroek op de catwalk in de tv-commercial van C&A. Het recept van het
hernieuwde succes ligt tevens in het gegeven dat Jan de fans opzoekt en bij
elke nieuwe single of album signeersessies in alle uithoeken van het land houdt
en tevens telkens naast nationale radiozenders ook de regionale radiostations
verblijdt met een bezoek.µ
Het
programma ‘De Zomer Voorbij’ doet z’n intrede, waarin Jan, Nick & Simon en
de 3JS ook andere gasten uit Nederland op hun vakantiebestemming ergens in
Europa ontvangen. In 2007 wordt Jan vanwege stemproblemen het zwijgen opgelegd.
Een operatie blijkt noodzakelijk. Naast het feit dat het om een aangeboren
aandoening blijkt te gaan, geeft hij later zelf aan dat er roofbouw is
gepleegd. Sindsdien laat Jan zijn stembanden regelmatig controleren. In 2008
keert hij terug met ‘Stilte in de storm’ en viert zijn comeback op
Koninginnedag tijdens het Museumpleinconcert van Radio538.
‘Stilte in
de storm’ wordt zijn zevende nummer één-hit. In de zomer van 2009 gebeurt
hetzelfde met ‘Tuintje in mijn hart’, een duet met de Surinaamse zanger Damaru.
Later dat jaar maakt hij zijn entree als presentator van het TROS tv-programma
‘Ik weet wat jij deed’, waarin medelanders worden gehypnotiseerd, wat tot
allerlei hilarische situaties leidt. En presenteert hij naderhand tevens de
programma’s ‘TROS Muziekfeest op het plein’, ‘De Beste Zangers’ en ook de
tv-show over ‘Zestig jaar televisie’. Ondertussen verbindt Jan zich met zijn
muziekkameraden uit eigen dorp (Nick & Simon en 3JS) voor de duur van drie
seizoenen aan voetbalclub FC Volendam als shirt- en hoofdsponsor, met Votown
All Stars.
Een jaar
later wordt hij voor het eerst vader. Samen met dorpsgenote Liza Plat, waarmee
hij weer een jaar later trouwt, krijgt hij op 17 november 2010 een dochter,
Emma. Uit een vorig huwelijk heeft Liza reeds een dochter, Fem genaamd. In
‘Niemand zo trots als wij’ legt Jan zijn gevoel als kersverse vader na de
geboorte van Emma en dat liedje haalt ook de eerste plaats van de hitlijst.
In 2012
presenteert hij niet alleen ‘Het Nationale Songfestival’ (nadat hij een jaar
eerder reeds voor het eerst als co-commentator van Daniel Dekker het ‘Eurovisie
Songfestival’ heeft verslagen), maar 2012 is tevens een jubileumjaar. Jan Smit,
nog maar 26 jaar oud, zit vijftien jaar in het vak en begint zijn eigen
platenlabel, Vosound Records. Er komt een verzamelalbum, vijf jubileumconcerten
in Ahoy en zijn biografie ‘Het Geheim van de Smit’ verschijnt: een bestseller.
Niet alleen zijn levensverhaal is opgetekend, maar ook tal van mensen uit zijn
directe omgeving vertellen. Van zijn zussen tot de roadies, van Gerard Joling
tot Edwin Evers, van Nick & Simon tot Albert Verlinde.
Aan het
slot van 2012 gaat de film ‘Het Bombardement’ in première, een verhaal dat zich
afspeelt in de Tweede Wereldoorlog waarin Jan de hoofdrol vertolkt als Vincent
de Graaf, bokser, bakkersjongen en hotelpiccolo. Gezien de honderdduizend
bezoekers die binnen de kortste keren de bioscoop aan doen, krijgt de film van
regisseur Ate de Jong de Gouden Status.
Zanger
Gerard Joling voegt zich ondertussen bij platenmaatschappij Vosound en voor één
van diens eerstvolgende cd’s schrijft Jan enkele songs, alsmede voor zus
Monique Smit, die een duo gaat vormen met Tim Douwsma. Ook (country-)zangeres
Jacky (Jacqueline van der Griend) geeft onder de vleugels van Jan haar
debuutalbum uit.
In dat
jubileumjaar wordt door Jan zelf het eerste fundament gelegd voor een comeback
in Duitsland. Zeven jaar na dato keert hij terug naar zijn tweede thuisland. In
maart 2013 maakt hij zijn rentree op de Duitse tv; in het ARD-programma ‘Das
Frühlingsfest der 100.000 Blüten’ wordt zijn single ‘Bleiben wie du Bist’
gelanceerd, van het album met de veelzeggende titel ‘Ich bin da’. Na het
tv-optreden is de single 24 uur lang gratis te downloaden. Na vijf minuten is
de site www.jansmit.de al onbereikbaar. Dit keer wordt geprobeerd – met
popmuziek – een veel breder publiek te bereiken.
Op 23
augustus 2013 worden Jan en vrouw Liza ouders van een zoon: Senn. In het najaar
komt het album ‘De Rockfield Sessies, Unplugged’ uit. Naast enkele Duitse songs
worden ook eigen Nederlandstalige songs van de laatste tien jaar, waarvan
sommige nooit op single verschenen, ontleed en akoestisch ingespeeld in de
legendarische Rockfield Studios in Wales, waarin bands met wereldfaam als Queen
en Oasis ook hun hits opnamen.
Eind dat jaar verruilt Jan tevens de
grote zalen in voor een nieuw concept: de intimiteit van de nationale theaters. Jan Smit dichtbij, dat ligt hem het best.
Vader, man, mens, aaibaar en aanraakbaar, puur en entertainer, voor groot en
klein publiek, voor alle lagen van de bevolking. Jan Smit is vooral van
zichzelf en zijn gezin, maar een beetje van iedereen.